Miesiąc: kwiecień 2020

W dniu 28 kwietnia 2020 r. do Sejmu trafił Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Jest to kolejna odsłona Tarczy antykryzysowej – tzw. Tarcza 3.0.

Zgodnie z projektem ww. ustawy uchylone mają zostać przepisy mówiące o zawieszeniu terminów procesowych i sądowych w postępowaniach administracyjnych, sądowych, egzekucyjnych, karnych czy innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw.

Przepisy Tarczy Antykryzysowej 1.0. stanowiły, że bieg przewidzianych przepisami prawa terminów zarówno procesowych jak i materialnych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu. Oznaczało to, że terminy, które nie rozpoczęły biegu przed dniem 14 marca 2020 r. nie biegną również w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, a terminy które rozpoczęły swój bieg przed dniem 14 marca 2020 r. ulegają zawieszeniu i biegną dalej od dnia ustania przyczyny powodującej ich zawieszenie.

I pomimo, że epidemia trwa nadal ustawodawca w projekcie Tarczy 3.0 planuje „odwiesić” wszelkie terminy sądowe i procesowe i to już 7 dnia po wejściu w życie ww. ustawy. Co więcej zgodnie z projektem organy i sądy nie mają obowiązku informowania stron postępowania o rozpoczęciu bądź wznowienie biegu terminu, a to może spowodować pozbawienie stron możliwości obrony swoich praw w zawieszonych dotąd, z uwagi na stan epidemii, postępowaniach. Ucierpieć mogą na tym najbardziej osoby niereprezentowane w postępowaniu przez profesjonalnych pełnomocników.

W oczekiwaniu na zmiany w ustawie Prawo zamówień publicznych, wprowadzane z uwagi na stan epidemii, UZP opublikował stanowisko w zakresie interpretacji i stosowania przesłanek zatrzymania wadium określonych w art. 46 ust. 5 (tj. w przypadku uchylania się wykonawcy od podpisania umowy, nie wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania oraz gdy zawarcie umowy stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy) w kontekście okoliczności wywołanych pandemią COVID-19.

Urząd podkreśla, iż z uwagi na dotkliwość sankcji przewidzianej w art. 46 ust. 5 ustawy Pzp, dochowujący należytej staranności zamawiający, w każdym przypadku zobowiązany jest do wnikliwej analizy konkretnego stanu faktycznego i indywidualnej oceny zasadności zatrzymania wadium. Podkreślono, iż zastosowanie art. 46 ust. 5 ustawy Pzp wymaga dokładnej weryfikacji przyczyn odmowy podpisania umowy lub niewniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Mając na uwadze szerokie spektrum przyczyn, które w dobie epidemii mogą stanowić podstawę wystąpienia w/w okoliczności Urząd wskazuje na przyjętą w orzecznictwie Izby możliwość modyfikacji warunków realizacji zamówienia na podstawie art. 144 ust. 1 Pzp jeszcze przed zawarciem umowy. Takie działanie potencjalnie może pozwolić na realizację zamówienia, tj. zaspokojenie potrzeb zakupowych zamawiającego, a jednocześnie na uniknięcie negatywnych konsekwencji dla wykonawcy (tj. utraty wadium), który nie jest w stanie zrealizować zamówienia publicznego na warunkach wskazanych w swojej ofercie, z uwagi na wystąpienie nieprzewidywalnych okoliczności. Taki sposób postępowania zamawiających jest również zgodny z art. 15r ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

W dniu 28 kwietnia 2020 r. na stronie Urzędu Zamówień Publicznych pojawiła się informacja o wznowieniu prac Krajowej Izby Odwoławczej w dotychczasowym trybie. Wznowienie prac (w tym również w zakresie prowadzenia rozpraw i orzekania) miałoby nastąpić po wejściu w życie ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, której projekt 28 kwietnia 2020 r. pojawił się na stronach sejmowych (druk nr 344). Projekt ten w art. 43 pkt 16 zakłada uchylenie, wprowadzonego ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, artykułu 15zzs zawieszającego bieg terminów sądowych i procesowych. W komunikacie nie przedstawiono informacji o dalszych losach planowanego wznowienia orzekania tylko na podstawie stanowisk pisemnych, o czym pisaliśmy tutaj.

Zarówno w projekcie ustawy, jak i w komunikacie na stronie UZP, brak informacji o innych deklarowanych przez rząd zmianach w zakresie zamówień publicznych, o których pisaliśmy pod tym linkiem. Na stronie Rządowego Centrum Legislacji znajduje się informacja, że rząd pracuje nad projektem ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (jednym ze słów kluczowych dla tego projektu są „zamówienia publiczne”), wobec czego realizacji rządowych obietnic należy spodziewać się dopiero w późniejszym terminie.

Podczas konferencji prasowej, która odbyła się w dniu 23 kwietnia 2020 r. Wicepremier i Minister Rozwoju – Jadwiga Emilewicz przedstawiła szczegółowe rozwiązania, jakie rząd planuje wprowadzić w maju w ramach „Tarczy antykryzysowej 3.0”. W trakcie konferencji minister podkreślała jak ważny dla polskiej gospodarki jest działający pomimo pandemii sektor budowlany. Rząd planuje wprowadzenie rozwiązań umożliwiających utrzymanie tempa prowadzenia inwestycji finansowanych ze środków publicznych.

Planowane zmiany z zamówieniach publicznych w Tarczy 3.0:

• zniesienie obowiązku żądania wadium w przetargach powyżej progów unijnych;
• wprowadzenie obowiązku zapłaty wynagrodzenia w częściach bądź udzielania zaliczek w przypadku dłuższych umów;
• obniżenie dopuszczalnej wysokości zabezpieczenia należytego wykonania umowy;
• wprowadzenie rozwiązań ułatwiających stronom dokonywanie zmian w umowie o realizację zamówienia publicznego;
• wznowienie prac Krajowej Izby Odwoławczej;
• utworzenie katalogu branż i dziedzin strategicznych z punktu widzenia interesu państwa.

W piątek 24 kwietnia projekt miał być przedmiotem prac komitetu stałego Rady Ministrów. Rząd planuje wejście w życie ustawy jeszcze w maju 2020 r.

Wprowadzenie zmian ułatwiających wykonawcom ubieganie się o udzielenie zamówienia publicznego oraz jego realizację w okresie pandemii jest działaniem, które należy ocenić co do zasady pozytywnie, jednakże jednoznaczna ocena planowanych zmian możliwa będzie po opublikowaniu przez rząd projektu ustawy.

Urząd Zamówień Publicznych wraz z Ministerstwem Rozwoju pracuje nad wznowieniem prac KIO. Zakłada się wprowadzenie tymczasowego trybu orzekania na podstawie dokumentacji przekazanej przez strony postępowania, tj. bez udziału stron i bez możliwości zaprezentowania merytorycznego stanowiska w sprawie. Jednocześnie, jak wynika z wypowiedzi Michała Trybusza z Urzędu Zamówień Publicznych (opublikowanej 22 kwietnia 2020 r. w internetowym wydaniu Rzeczpospolitej) UZP nie planuje w chwili obecnej przywrócenia orzekania poprzez rozprawy online ze względu na niedostatki infrastruktury sieciowej. Z komunikatu opublikowanego na stronie Urzędu wynika, że zmiany organizacyjne umożliwiające wznowienie orzekania zostały już wprowadzone, obecnie trwają prace nad zmianami legislacyjnymi, które są konieczne aby wprowadzić ten tymczasowy tryb.

Pewne wątpliwości może budzić sposób rozpatrywania odwołań tylko w oparciu o stanowiska pisemne. Na dzień dzisiejszy projekt rozwiązań legislacyjnych jest na etapie uzgodnień i nie jest jeszcze ogólnodostępny, wobec czego nie wiadomo w jaki sposób zachowana zostanie jawność oraz kontradyktoryjność rozpatrywania odwołań, jaki będzie sposób przywoływania dowodów, czy zostanie ograniczona liczba pism procesowych uczestników postępowania oraz w jaki sposób pisemność wpłynie na sprawność rozstrzygania spraw. Jednakże, niezależnie od opisanych powyżej wątpliwości wznowienie orzekania Krajowej Izby Odwoławczej należy ocenić jednoznacznie pozytywnie.

Czysto pisemny model rozpatrywania odwołań w zamówieniach publicznych funkcjonuje już w innych krajach UE – Grecji, Hiszpanii, Litwie, Luksemburgu oraz na Słowacji (wg raportu „Funkcjonowanie środków ochrony prawnej w krajach UE. Kluczowe wnioski” sporządzonego w 2017 r. przez Stowarzyszenie Prawa Zamówień Publicznych), wobec czego polski ustawodawca może dostosować istniejące już rozwiązania do polskich realiów.

Komisja Europejska wydała komunikat, w którym przypomina, że w okresie pandemii COVID-19 w zakresie zaspokojenia natychmiastowych potrzeb szpitali i innych instytucji zdrowia publicznego (zaopatrzenie w sprzęt medyczny, środki ochrony osobistej ale również budowa dodatkowej infrastruktury) publiczni zamawiający mogą dokonać wyboru czy zastosują ogólną procedurę przetargu ograniczonego lub nieograniczonego, czy zastosują skrócenie terminów traktując pandemię COVID-19 jako przypadek pilnej konieczności czy też zastosują procedurę negocjacyjną bez uprzedniego ogłoszenia traktując pandemię jako przypadek wyjątkowo pilnej konieczności. Gdyby taka elastyczność również była niewystarczająca zamawiający mogą również udzielić zamówienia dotychczasowemu dostawcy (o ile jest w stanie odpowiedzieć na potrzeby placówki), a ponadto zastosować szereg działań niestandardowych jak:

• nawiązywanie kontaktów z potencjalnymi wykonawcami z UE i spoza UE telefonicznie, pocztą elektroniczną lub osobiście;
• zatrudnienie pośredników, którzy mają lepsze kontakty na rynkach;
• wysyłanie swoich przedstawicieli bezpośrednio do krajów, w których istnieją niezbędne zapasy i które mogą zapewnić natychmiastową dostawę;
• zwrócenie się do potencjalnych dostawców o zwiększenie produkcji bądź (ponowne) rozpoczęcie produkcji.

KE jednoznacznie podkreśla, że pandemia COVID-19 jest sytuacją, której europejscy zamawiający publiczni nie mogli przewidzieć, a sytuacja epidemiczna w poszczególnych krajach stanowi podstawę do odstąpienia od stosowania wspólnotowych ram dotyczących zamówień publicznych.

Warto podkreślić, że takie rekomendacje dotyczą tylko środków niezbędnych dla powstrzymania pandemii COVID-19 (w tym również inwestycji budowlanych), a nie wszystkich zamówień których dokonują szpitale oraz inne instytucje zdrowia publicznego w tym zakresie.

Polski ustawodawca w ustawie z 02 marca w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych odstąpił od stosowania przepisów polskiej ustawy Prawo zamówień publicznych dla takich zamówień.

Pełny tekst Komunikatu Komisji Europejskiej znajduje się tutaj.

Ministerstwo Rozwoju w dniu 9 kwietnia 2020 r. opublikowało wytyczne w zakresie funkcjonowania zakładów przemysłowych w trakcie epidemii Covid -19 w Polsce.

Z wytycznymi Ministra Rozwoju można zapoznać się tutaj.

Wytyczne Ministra Rozwoju w części odnoszą się do obowiązkowych zasad, wynikających z § 9 ust. 9 pkt 3) oraz § 18 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 658) tj.:

do obowiązku zapewnienia przez zakład pracy:

1) jednorazowych rękawiczek lub środków do dezynfekcji osobom zatrudnionym niezależnie od podstawy zatrudnienia,

2) odległości między stanowiskami pracy wynoszącej co najmniej 1,5 m, chyba że jest to niemożliwe ze względu na charakter działalności wykonywanej w danym zakładzie pracy, a zakład ten zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii COVID-19;

jak również powszechnego obowiązku zakrywania ust i nosa przy pomocy części odzieży, maski albo maseczki, podczas przebywania poza adresem miejsca zamieszkania lub stałego pobytu.

Przedmiotowe wytyczne w pozostałym zakresie stanowią zalecenia, niemniej jednak w ślad za Ministerstwem Rozwoju rekomenduje się ich stosowanie.

Ustawą z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: „Ustawa”), ustawodawca zawiesił wykonywanie niektórych obowiązków w zakresie badań okresowych pracowników w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (w tym epidemii spowodowanej koronawirusem SARS-Cov-2), od dnia ogłoszenia danego stanu.

Zawieszone zostaje wówczas wykonywanie następujących obowiązków:

a) podleganie przez pracownika okresowym badaniom lekarskim (art. 229 § 2 k.p.);

b) przeprowadzanie okresowych badań lekarskich na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę (229 § 4a k.p.);

c) zapewnianie przez pracodawcę zatrudniającego pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających okresowych badań lekarskich (i) po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami oraz (ii) po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami (art. 229 § 5 k.p.);

d) podleganie przez kierowców wykonujących przewóz drogowy badaniom lekarskim przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy (art. 39j ustawy o transporcie drogowym);

e) podleganie przez kierowców wykonujących przewóz drogowy badaniom psychologicznym przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy (art. 39k ustawy o transporcie drogowym);

f) przechodzenie przez maszynistę okresowych badań lekarskich i psychologicznych w celu zachowania ważności świadectwa maszynisty (art. 22b ust. 7 ustawy o transporcie kolejowym).

Wykonanie powyższych obowiązków nie zostało odwołane, a jedynie zawieszone w czasie. Pracodawca oraz pracownik są zobowiązani wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego (w przypadku, gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii) lub od dnia odwołania stanu epidemii.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w trakcie trwania stosunku pracy, pracownicy podlegają trzem podstawowym rodzajom badań:

a) badanie wstępne – wykonywane przed rozpoczęciem świadczenia pracy, na podstawie którego weryfikuje się czy pracownik zdolny jest do wykonywania przyszłej pracy;

b) badanie okresowe – cykliczne badanie profilaktyczne, na podstawie którego okresowo weryfikuje się stan zdrowia pracownika w celu stwierdzenia dalszej możliwości wykonywania przez niego określonego rodzaju pracy;

c) badanie kontrolne – które nie ma charakteru powszechności, a obowiązek jego wykonania dotyczy tych pracowników, których niezdolność do pracy (tzn. nieobecność w pracy z powodu choroby) trwała dłużej niż 30 dni. Na jego podstawie stwierdza się zdolność pracownika do wykonywania pracy po rekonwalescencji.

Ustawodawca nie przewidział jednak możliwości zawieszenia wykonania obowiązków przeprowadzenia badań wstępnych oraz kontrolnych w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (w tym epidemii spowodowanej koronawirusem SARS-Cov-2), a jedynie dotyczy to badań okresowych.

Co prawda, ustawodawca wprowadził instytucję przedłużenia ważności m.in. badań wstępnych i kontrolnych, wskazując, że orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 roku, zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Jednak automatyczne przedłużenie ważności badań ma miejsce zatem wyłącznie w sytuacji, gdy ważność badań upływa po dniu 7 marca 2020 roku.

W sytuacji, gdy pracownik był nieobecny w pracy dłużej niż 30 dni z powodu choroby, a jego powrót do pracy ma mieć miejsce w chwili trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ma on obowiązek wykonać badania kontrolne, ponieważ bez nich pracodawca nie może dopuścić go do świadczenia pracy. Ustawodawca nie przewidział w tym względzie zawieszenia wykonania obowiązku uzyskania badań kontrolnych. Podobnie wygląda sytuacja osoby, która chce podjąć się zatrudnienia i nie posiada badań wstępnych.

Nie można pominąć faktu, że ustawodawca dopuścił możliwość uzyskania tymczasowego orzeczenia lekarskiego w trakcie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Zapisy Ustawy wprowadzające taką możliwość są jednak bardzo nieprecyzyjne. Ustawodawca określił, że w przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego, badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz (oświadczenie takie jest ważne do 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii). Ustawodawca nie wyjaśnia co oznacza „brak dostępności” do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania. Czy to oznacza sytuację, w której występuje całkowity brak lekarzy medycyny pracy w okolicy, tzn. w dzielnicy, mieście, gminie, a może w kraju? Czy „brak dostępności” to brak możliwości dojazdu do lekarza z uwagi na ograniczenia komunikacyjne lub zakazy przemieszczania się? Czy „brakiem dostępności” będzie zbyt długa kolejka oczekujących na wizytę? A może wszystkie powyższe przypadki będą wpisywały się w tę definicję. Tylko czy pracownik ma obowiązek taką przyczynę wykazać, uprawdopodobnić, czy wręcz udowodnić? Ustawodawca wyraźnie wskazuje, że z takiej możliwości można skorzystać wyłącznie „w przypadku braku dostępności” do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania.

Niewątpliwie zaletą możliwości uzyskania tymczasowego orzeczenia lekarskiego jest to, że lekarz może wydać takie orzeczenie w trybie za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. W przypadku stanu epidemicznego lub epidemii takie rozwiązanie wydaje się przemyślane. Pozostałe kwestie są jednak nieprecyzyjne i mogą powodować późniejsze rozbieżności interpretacyjne.

Podsumowując, w obecnym kształcie Ustawy występuje niekonsekwencja ustawodawcy, który zawiesił wykonywanie niektórych obowiązków w zakresie badań okresowych pracowników w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, natomiast nie wprowadził zawieszenia obowiązku wykonywania badań wstępnych, ani badań kontrolnych. Co oznacza, że w przypadku braku możliwości uzyskania orzeczenia lekarskiego w sposób standardowy lub w trybie za pośrednictwem systemów teleinformatycznych, pracodawca nie może dopuścić nowego pracownika lub pracownika wracającego do pracy po dłuższej chorobie do wykonywania obowiązków pracowniczych. W czasach epidemii koronawirusa SARS-Cov-2, skutkującego coraz bardziej zauważalnymi symptomami kryzysu, oczekiwanym rozwiązaniem de lege lata w zakresie pilnych zmian w prawie powinno być m.in. zawieszenie wykonywania obowiązków w zakresie nie tylko okresowych badań lekarskich, lecz także badań wstępnych oraz kontrolnych.

Fundusz Pomocy Rozwoju opracował program pomocowy o wartości ok. 100 mld zł, mający na celu pomoc mikro, małym, średnim i dużym firmom, które ucierpiały w czasie epidemii spowodowanej koronawirusem SARS-Cov-2.

Pomoc kierowana jest do:

a) mikrofirm, tj. przedsiębiorców zatrudniających od 1 do 9 osób (nie wliczając właściciela), których roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza 2 mln euro – łączna pomoc w wysokości do 25 mld zł;

b) małych i średnich firm, tj. przedsiębiorców zatrudniających od 10 do 249 osób, których roczny obrót nie przekracza 50 mln euro lub suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro – łączna pomoc w wysokości 50 mld zł;

c) dużych firm, tj. przedsiębiorców zatrudniających przynajmniej 250 osób – łączna pomoc w wysokości 25 mld zł.

Podstawowe założenia programu to:

a) w przypadku mikrofirm, których dotknął spadek przychodów o co najmniej 25 % w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub firm objętych zakazem prowadzenia działalności z uwagi na restrykcje sanitarne:

• subwencja w maksymalnej wysokości do 325 tyś zł;
• umorzenie 25 % subwencji w przypadku kontynuowania działalności przez okres 12 miesięcy;
• umorzenie do 50 % subwencji w zależności od poziomu utrzymania zatrudnienia przez okres 12 miesięcy.

b) w przypadku małych i średnich firm, których dotknął spadek przychodów o co najmniej 25 % w porównaniu do poprzedniego miesiąca:

• subwencja w wysokości 4 %, 6 % lub 8 % wartości sprzedaży rocznej w zależności od skali spadku sprzedaży;
• umorzenie 25 % subwencji w przypadku kontynuowania działalności przez okres 12 miesięcy;
• umorzenie do 25 % subwencji w zależności od poziomu poniesionej straty;
• umorzenie do 25 % subwencji w zależności od poziomu utrzymania zatrudnienia przez okres 12 miesięcy.

c) w przypadku dużych firm, których dotknął spadek przychodów o co najmniej 25 % w porównaniu do poprzedniego miesiąca (trzy formy pomocy):

• pożyczki lub obligacje na okres do 2 lat o wartości do 1 mld zł;
• preferencyjna pożyczka na okres do 3 lat w wysokości do 750 mln zł, możliwość umorzenia do 75 % wartości pożyczki;
• inwestycja PFR w postaci objęcia udziałów lub akcji o wartości do 1 mld zł.

Warunkiem skorzystania z programu pomocowego jest m.in. prowadzenie działalności gospodarczej w dniu 31 grudnia 2019 roku oraz niezaleganie z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenia społeczne na dzień 29 lutego 2020 roku lub na dzień udzielenia finansowania.

Roszczenia materialnoprawne a stan epidemii

Tak jak wcześniej już wspominaliśmy, nie weszła ostatecznie w życie regulacja dotycząca wstrzymania terminów prawa cywilnego materialnego, od których uzależnione jest m.in. udzielenie ochrony prawnej przed sądem. Nie wprowadzono jak dotąd także żadnych regulacji dotyczących ewentualnych roszczeń związanych z pandemią koronawirusa i stratami, które może wywoływać stan zagrożenia epidemicznego lub epidemii, a w szczególności, powiązane z tymi stanami obostrzenia lub restrykcje otoczenia prawnego wpływające na funkcjonowanie przedsiębiorców.

Trudno doszukać się także w dotychczasowym stanie prawnym odrębnych lub szczególnych możliwości dla formułowania potencjalnych roszczeń w odniesieniu do stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (COVID-19). Obowiązująca ustawa z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela reguluje potencjalne roszczenia cywilnoprawne związane z wprowadzeniem stanu nadzwyczajnego przewidzianego Konstytucją (co do zasady może to być wyrównanie strat przez Skarb Państwa bez utraconych korzyści). Ustawa ta wyłącza ponadto stosowanie do roszczeń związanych z wprowadzeniem stanu nadzwyczajnego art. 415-4202 Kodeksu cywilnego (w pozostałym zakresie stosuje się Kodeks cywilny).

Wydaje się, że o ile nie zostanie wprowadzony stan nadzwyczajny w związku z pandemią lub też nie zostaną wprowadzone dodatkowe regulacje w zakresie wyrównywania strat przedsiębiorców powstałych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, to potencjalnym poszkodowanym na skutek wprowadzonych restrykcji pozostanie formułowanie roszczeń między innymi w oparciu właśnie o ww. wymienione artykuły 415-4202 Kodeksu cywilnego (wyłączone ze stosowania jedynie na potrzeby wskazanej wyżej ustawy dotyczącej jedna tylko konstytucyjnych stanów nadzwyczajnych), ze szczególnym uwzględnieniem art. 417 – 4172 Kodeksu cywilnego jako ewentualnej podstawy roszczeń wobec Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.