Miesiąc: kwiecień 2020

Art. 15zzs Tarczy Antykryzysowej

W ubiegłym tygodniu (31.03.2020 r.) weszła w życie nowelizacja ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw – ustawa wespół z innymi aktami prawnymi składa się na tzw. tarczę antykryzysową.

Zasadnicza część art. 15zzs przyjęła ostatecznie brzmienie:

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID bieg terminów procesowych i sądowych w:

1) postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,
2) postępowaniach egzekucyjnych,
3) postępowaniach karnych,
4) postępowaniach karnych skarbowych,
5) postępowaniach w sprawach o wykroczenia,
6) postępowaniach administracyjnych,
7) postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa,
8) kontrolach celno-skarbowych,
9) postępowaniach w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 847 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284),
10) innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw
– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Artykuł w dalszej części precyzuje regulację, wskazując m.in., że:

• sąd lub organ mogą w określonych ustawą przypadkach żądać dokonania czynności w okresie wstrzymania lub zawieszenia – art. 15zzs ust. 4 i 5;
• wstrzymanie / zawieszenie nie dotyczy niektórych kontroli lub postępowań o których mowa w ustawie Prawo zamówień publicznych (np. kontrola uprzednia zamówienia współfinansowanego ze środków UE przed zawarciem umowy; odwołanie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu o udzielenie zamówienia) – art. 15zzs ust. 3;
• nie przeprowadza się w okresie wstrzymania lub zawieszenia rozpraw ani posiedzeń jawnych – za wyjątkiem tzw. spraw pilnych np. posiedzenia aresztowe; wybrane sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego; a także sprawy, w przypadku których ustawa określa termin ich rozpatrzenia przez sąd oraz sprawy wniosków o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności – art. 15zzs ust. 6;
• czynności dokonane w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID są skuteczne – art. 15zzs ust. 7.

Zwracamy uwagę, że już pojawiły się pierwsze kontrowersje u przedstawicieli środowisk prawniczych co do znowelizowanego przepisu – chodzi o zamienne posługiwanie się w ustawie sformułowaniami COVID i COVID-19. Tytułem przykładu, w art. 15zzs właśnie użyto sformułowania COVID – podczas gdy ustawa w art. 2 ust. 1 wskazuje: Przepisy ustawy stosuje się do zakażeń i choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2, zwanej dalej, “COVID-19”. Należy mieć nadzieję, że powyższa nieścisłość redakcyjna nie wpłynie na skutek wstrzymania lub zawieszenia terminów procesowych na skutek COVID-19 (że sądy nie będą bezwzględnie i wyłącznie literalnie czytać ustawę z pominięciem celu dla którego została uchwalona), a nadto, że nieścisłość ta zostanie niezwłocznie poprawiona przez ustawodawcę.

Zgoda na leczenie pacjenta nieprzytomnego

Jednym z podstawowych praw pacjenta jest prawo do wyrażania zgody na zabiegi lecznicze, procedury oraz diagnostykę, a leczenie pacjenta wbrew jego woli stanowi naruszenie jego podstawowych praw i wolności. Co w sytuacji gdy pacjent jest nieprzytomny? Kwestia stosowania procedur medycznych w przypadku osoby nieprzytomnej rozwiązana została w ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Po pierwsze należy rozróżnić działania w przypadku osób małoletnich do 16 roku życia, małoletnich po 16 roku życia oraz całkowicie ubezwłasnowolnionych lub niezdolnych do świadomego wyrażenia pisemnej zgody.
W przypadku pacjentów małoletnich, całkowicie ubezwłasnowolnionych lub niezdolnych do świadomego wyrażenia pisemnej zgody lekarz może wykonać zabieg po uzyskaniu zgody przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela lub gdy porozumienie z nim jest niemożliwe, po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego. Jeśli pacjent ukończył lat 16, wymagana jest również jego zgoda.
Jeżeli jednak małoletni, który ukończył 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona albo pacjent chory psychicznie lub upośledzony umysłowo, lecz dysponujący dostatecznym rozeznaniem, sprzeciwia się czynnościom medycznym, poza zgodą jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego albo w przypadku niewyrażenia przez nich zgody wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego. Analogicznie w sytuacji, gdy małoletni, który ukończył 16 lat wyrazi zgodę na czynności medyczne, zaś zgody tej nie wyraził jego przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny – należy również wystąpić do sądu opiekuńczego.

Niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia

W sytuacji gdy zwłoka spowodowana postępowaniem w sprawie uzyskania zgody groziłaby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia – lekarz może wykonać zabieg bez zgody przedstawiciela ustawowego pacjenta bądź zgody właściwego sądu opiekuńczego. W takim przypadku lekarz ma obowiązek, o ile jest to możliwe, zasięgnąć opinii drugiego lekarza, w miarę możliwości tej samej specjalności. O wykonywanych czynnościach lekarz niezwłocznie zawiadamia przedstawiciela ustawowego, opiekuna faktycznego lub sąd opiekuńczy oraz dokonuje odpowiedniej adnotacji wraz z uzasadnieniem w dokumentacji medycznej.

Zmiana zakresu zabiegu bądź metody leczenia lub diagnostyki

Podobna sytuacja wystąpi gdy w trakcie wykonywania zabiegu operacyjnego albo stosowania metody leczniczej lub diagnostycznej wystąpią okoliczności, których nieuwzględnienie groziłoby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkim uszkodzeniem ciała lub ciężkim rozstrojem zdrowia, a nie ma możliwości niezwłocznie uzyskać zgody pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego. W takiej sytuacji lekarz ma prawo, bez uzyskania tej zgody, zmienić zakres zabiegu bądź metody leczenia lub diagnostyki w sposób umożliwiający uwzględnienie tych okoliczności. Jeśli jest to możliwe lekarz ma obowiązek, zasięgnąć opinii drugiego lekarza, w miarę możliwości tej samej specjalności. O okolicznościach jakie nastąpiły podczas zabiegu lekarz dokonuje odpowiedniej adnotacji w dokumentacji medycznej.

Podwyższone ryzyko dla pacjenta

W przypadku wyrażenia zgody na zabieg operacyjny albo zastosowanie metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta, o którym mowa w art. 7a ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia lub przy użyciu podpisu osobistego, wymagana jest forma dokumentowa, zgodnie z art. 18 ust. 1a ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.