Z dystansu ale i z bliska

Nie bierzesz udziału w procesie, ale jego wynik może Cię dotknąć? Warto znać instytucję interwencji ubocznej. Czasem wynik postępowania sądowego może wpływać na sytuację prawną podmiotu formalnie w nim nieuczestniczącego. Taki podmiot nie musi jednak pozostawać bierny – może przystąpić do sprawy jako interwenient uboczny (art. 76 KPC), jeśli ma interes prawny w rozstrzygnięciu na korzyść jednej ze stron. Interes prawny występuje, gdy orzeczenie wpływa pośrednio lub bezpośrednio na prawa i obowiązki interwenienta.

Wyróżnia się dwa rodzaje interwencji ubocznej: samoistną oraz niesamoistną. W przypadku interwencji ubocznej samoistnej rozstrzygnięcie bezpośrednio kształtuje sytuację prawną interwenienta, który występuje w obronie własnych praw, a nie tylko wspiera stronę. Zgodnie z art. 81 Kodeksu postępowania cywilnego, do interwenienta ubocznego samoistnego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące współuczestnictwa jednolitego. Ma to szczególne znaczenie w sytuacjach, w których orzeczenie wydane w sprawie wywiera bezpośredni skutek prawny w relacji między interwenientem a przeciwnikiem procesowym strony, do której interwenient przystąpił. Przykładem praktycznym takiej sytuacji może być kwestia rozliczenia kosztów procesu — interwenient uboczny samoistny jest traktowany jak współuczestnik jednolity, co oznacza, że orzeczenia obejmują zarówno stronę główną, jak i jego.

W przypadku interwenienta ubocznego niesamoistnego mamy niejako do czynienia z pomocnikiem strony. Wynik sprawy ma jedynie pośredni wpływ na interesy, prawa i obowiązki takiego interwenienta ubocznego. Stąd też, przykładowo, zgodnie z art. 107 KPC, Interwenient niesamoistny nie jest zobowiązany do zwrócenia kosztów procesowych przeciwnikowi strony, do której interwenient przystąpił.

Interwencję uboczną można zgłosić na każdym etapie postępowania – aż do zamknięcia rozprawy w drugiej instancji. Interwenient ma prawo do składania wniosków dowodowych, przedstawiania stanowiska, a nawet wnoszenia środków zaskarżenia. Czynności interwenienta nie mogą przy tym być sprzeczne z interesami strony, do której interwenient przystąpił. Warto także odróżnić interwencję uboczna od przypozwania, które następuje z inicjatywy jednej ze stron postępowania, natomiast interwencja jest dobrowolnym działaniem podmiotu niebędącego stroną.

Interwencja uboczna jest pewną alternatywą dla wytoczenia powództwa. Nie przerywa ona biegu przedawnienia, jako że nie ma ona charakteru bezpośredniej czynności w sprawie. W każdej sytuacji warto rozważyć z prawnikiem sposób działania, czy angażować się bezpośrednio do sprawy, czy jednak uczestniczyć w niej z pewnym dystansem.