Koszty sądowe po przegranym procesie – czy można je zaliczyć do KUP?

Przegrany spór sądowy to nie tylko negatywny wyrok, ale często również znaczące koszty. W przypadku długotrwałego postępowania mogą one sięgnąć wysokich kwot. W praktyce pojawia się więc pytanie – czy po przegranym procesie, szczególnie związanym z działalnością gospodarczą, można zaliczyć takie wydatki do kosztów uzyskania przychodu (KUP)?

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione w celu osiągnięcia lub zabezpieczenia źródła przychodów, o ile nie są wymienione w katalogu wyłączeń z art. 16. ust. 1. Ustawa nie odnosi się wprost do kosztów sądowych, co teoretycznie otwiera drogę do ich rozliczenia. Jednak praktyka organów podatkowych pokazuje, że sprawa jest bardziej złożona.

W pewnych sytuacjach, koszty sądowe mogą być KUP. Dyrektor KIS w interpretacji z 28 czerwca 2023 r. uznał rację banku, że wydatki procesowe były naturalnym elementem jego działalności. We wskazanej interpretacji, bank poniósł koszty procesowe nierozerwalnie związane z działalnością w zakresie usług bankowych, co stanowiło główne źródło jego działalności. Bank wykazał związek między kosztami procesu, a działalnością którą prowadził, a nawet z konkretną umową kredytową, będącą elementem jego podstawowej działalności gospodarczej. Wobec tego, Dyrektor KIS przyznał rację bankowi, że w jego sytuacji, koszty sądowe mogą być KUP pomimo negatywnego dla banku wyniku postępowania sądowego.

Równocześnie w sytuacji, w której koszty sądowe wynikają „z winy podatnika”, organy zwykle odmawiają prawa do ich odliczenia. Takie stanowisko znalazło się m.in. w interpretacji z 29 czerwca 2023 r., gdzie wskazano, że próba zaliczenia takich kosztów do KUP byłaby wykorzystaniem własnego błędu do zmniejszenia zobowiązań podatkowych. Koszty sądowe będące wynikiem zawinionego działania podatnika lub niedochowania należytej staranności przez podatnika, nie mogą być uznane jako ponoszone w celu uzyskania przychodu, stąd Dyrektor KIS w rzeczonej interpretacji nie przyznał racji podatnikowi. Z wyżej powołanego przykładu sprawy banku wynika jednak, że kwestia „winy podatnika” nie jest oceniania wyłącznie pod kątem tego, czy sprawę podatnik wygrał czy przegrał.

Czy zatem koszty sądowe można zaliczyć do KUP? To zależy. Koszty sądowe można rozliczyć w podatku, ale wyłącznie wtedy, gdy są obiektywnie związane z prowadzoną działalnością i nie wynikają z zawinionych działań podatnika. Kluczowe jest zatem ustalenie kwestii „winy podatnika”, które wciąż odbywa się niestety ad casu. W razie wątpliwości warto więc zabezpieczyć się, występując o interpretację indywidualną – pozwoli to uniknąć sporów z fiskusem i ryzyka zakwestionowania rozliczenia.