ICC może pomóc wybrać biegłego lub mediatora i wesprzeć w rozwiązaniu sporu

W sytuacji pojawienia się poważnego sporu pomiędzy przedsiębiorcami warto szukać alternatywnych sposobów jego rozwiązania, a nie tylko zdawać się na rozstrzygnięcie sądów.

W sukurs przedsiębiorcom szukającym wsparcia przy próbach pozasądowego rozwiązania sporu przychodzi Międzynarodowe Centrum ADR działające przy szanowanej w całym świecie Międzynarodowej Izbie Handlowej (ICC). ICC oferuje trzy odrębne usługi związane z ekspertami i mediatorami:

• przedstawienie propozycji ekspertów i mediatorów („osób neutralnych”)
• mianowanie ekspertów i mediatorów
• zarządzanie postępowaniami eksperckimi.

Co istotne, aby skorzystać z oferty ICC nie trzeba być stroną w postępowaniu arbitrażowym; nie musi toczyć się sprawa przed sądem polubownym; nie trzeba nawet zamieszczać w umowach specjalnych klauzul arbitrażowych.

W przypadku pierwszej z opcji, każda strona, nawet nie informując o tym drugiej, a także wszystkie strony łącznie, mogą złożyć wniosek do ICC o zaproponowanie eksperta lub mediatora. Postępowanie w tym zakresie jest objęte poufnością, tj. w przypadku złożenia wniosku tylko przez jedną ze stron, druga o tym się nie dowie. Wnioskujący nie jest związany wskazaniem ICC.

W przypadku drugiej opcji, na złożony przez stronę wniosek lub wspólny wniosek stron ICC może wyznaczyć eksperta do rozstrzygnięcia określonego zagadnienia spornego lub mediatora. Jeśli wniosek składa tylko jedna strona, lub gdy strony nie osiągną porozumienia co do eksperta lub mediatora, ICC przekazuje drugiej stronie kopię wniosku z prośbą o uwagi. W tej procedurze wyznaczenie eksperta lub mediatora jest wiążące dla stron.

Zarówno w pierwszej, jak i w drugiej opcji, to wnioskujący określa zakres ewentualnego mandatu eksperta lub mediatora, tj. np. taka osoba miałaby jedynie wyrazić swoją opinię w sprawie, czy też być mediatorem, członkiem komisji ds. sporów (np.  w przypadku Komisji Rozjemstwa działających w oparciu o FIDIC), czy być biegłym w innym postępowaniu.

W obu tych procedurach rola ICC kończy się odpowiednio po zaproponowaniu lub wyznaczenia eksperta lub mediatora; to strony mogą bezpośrednio skontaktować się z zaproponowanymi ekspertami lub mediatorami i, w zależności od sytuacji, bezpośrednio uzgodnić z nimi zakres misji oraz wynagrodzenie.

Jeśli strony chcą, aby ICC zarządzało całym postępowaniem eksperckim, to mogą skorzystać z trzeciej opcji. W takim przypadku do obowiązków ICC należeć będzie m.in. wyznaczenie eksperta, lub mediatora, koordynacja między stronami a ekspertem lub mediatorem, monitorowanie terminów, nadzór nad kosztami oraz, chyba że wyraźnie wyłączone, ocenianie projektu raportu eksperta. ICC powiadomi także strony o raporcie na zakończenie postępowania.

We wszystkich trzech opcjach wyniki eksperta mogą być użyteczne dla stron podczas negocjacji rozwiązania ich sporu lub różnic. Chociaż z zasady nie są one wiążące, strony mogą – jeśli tak sobie życzą i zgodnie z obowiązującym prawem – zgodzić się nadać opiniom moc wiążącego ustalenia eksperta na mocy umowy.

ICC nie ma konkretnej listy mediatorów czy ekspertów. Zamiast tego, w każdym przypadku przeprowadza nowe poszukiwania w celu identyfikacji najbardziej odpowiedniego kandydata dla danego przypadku, uwzględniając charakter sporu oraz cechy wymagane przez strony.

Skorzystanie z każdej z trzech opcji wiąże się z kosztami: w każdym przypadku uiścić należy bezzwrotną opłatę rejestracyjną w wysokości 5000 USD; do tego dochodzą koszty wynagrodzenia biegłego lub eksperta. W przypadku zaś wyboru opcji trzeciej, zarządzanie przez ICC postępowaniami eksperckimi wiązać się nadto będzie z koniecznością uiszczenia dalszych opłat administracyjnych rzędu 2500 USD a 50.000 USD (w zależności od wartości przedmiotu sporu). Przewidziano preferencyjne warunki finansowe dla stron, które toczą spór arbitrażowy przed ICC.

Choć oferta ICC do najtańszych nie należy, to wskazanie biegłego lub eksperta przez neutralną dla stron organizację może okazać się dobrym rozwiązaniem w sytuacji, w której strony chcą zoptymalizować koszty finansowe i czasowe związane z rozstrzygnięciem sporu, zwłaszcza w przypadku relacji biznesowych z elementem transgranicznym (np. strony są z różnych jurysdykcji) i dużej wartości przedmiotu sporu.