Fundacja rodzinna – nowoczesne narzędzie w przestarzałej oprawie

Fundacja rodzinna to innowacyjne rozwiązanie, które umożliwia skuteczne zabezpieczenie majątku rodzinnego, jego przekazywanie z pokolenia na pokolenie, z uwzględnieniem preferencji i potrzeb rodziny. Jest to odpowiedź na potrzebę efektywnego zarządzania majątkiem w kontekście sukcesji, która często nie jest w pełni możliwa w przypadku innych form prawnych.

Niestety to stosunkowo nowe narzędzie opakowane zostało w stary, niemodny i niepraktyczny garnitur, tzn. rejestr fundacji rodzinnych, który przypomina dawną, przestarzałą i niezdigitalizowaną wersją Krajowego Rejestru Sądowego prosto z końca XX wieku.

Główne wady obecnego postępowania przed rejestrem fundacji rodzinnych:

• brak możliwości rejestracji fundacji rodzinnych on-line (oraz dokonywania zmian w rejestrze on-line), przez co występuje konieczność wypełniania formularzy oraz składania wniosków w formie fizycznej (papierowej);
• brak możliwości zweryfikowania przez sąd karalności osób wpisywanych do rejestru w Krajowym Rejestrze Karnym, przez co występuje konieczność wcześniejszego uzyskiwania zaświadczeń o niekaralności;
• brak możliwości zautomatyzowanego uzyskiwania numeru NIP oraz REGON dla zakładanych fundacji rodzinnych, przez co występuje konieczność odrębnego składania wniosku do Urzędu Skarbowego o nadanie numeru NIP, odrębnego wniosku do GUS o nadanie numeru REGON i kolejnego (płatnego!) wniosku do rejestru fundacji rodzinnych o wpis uzyskanych numerów NIP i REGON;
• brak systemu teleinformatycznego umożliwiającego dostęp on-line do informacji zamieszonych w rejestrze oraz pobierania odpisów, przez co występuje konieczność fizycznego uzyskania odpisu z rejestru poprzez złożenie dodatkowego wniosku o wydanie odpisu z rejestru (w zasadzie przy każdej czynności dokonywanej przez fundację – aby wykazać prawidłową reprezentację fundacji);
• pomimo braku odpowiedniego systemu teleinformatycznego, brak jakichkolwiek oddziałów lub innych jednostek organizacyjnych rozlokowanych w całym kraju, aby możliwe było osobiste i sprawne pobieranie odpisów z rejestru na terenie całego kraju, przez co dla większości osób występuje konieczność uzyskiwania odpisów z rejestru wyłącznie w formie tradycyjnej korespondencji z sądem.

Powyższe w dużej mierze przypomina procedowanie przed starym Krajowym Rejestrem Sądowym, a nawet jest bardziej utrudnione z uwagi na brak oddziałów terenowych.

Szczęśliwie KRS został zinformatyzowany i ucyfrowiony.

Zatem czy obecnie wypracowany (i sprawny) system teleinformatyczny KRS nie mógł posłużyć za wzór do cyfryzacji rejestru fundacji rodzinnych. Ewentualnie czy rejestr fundacji rodzinnych nie mógł stać się częścią KRS?

To pytanie do naszego ustawodawcy, a może w pierwszej kolejności do zespołu ds. deregulacji i Rafał Brzoska?

Czy kwestie deregulacyjne nie powinny objąć również aktualizacji (de facto nowego) rejestru fundacji rodzinnych w zakresie jego cyfryzacji?

W dniu 18 lipca 2025 roku adw. Paweł Siwy zgłosił do zespołu ds. deregulacji propozycję związaną z wprowadzeniem systemu teleinformatycznego dla rejestru fundacji rodzinnych na wzór sytemu obsługującego KRS. Czekamy na analizę dokonanego zgłoszenia i liczymy na jego dalsze procedowanie, a o postępach w pracach nad dokonanym zgłoszeniem będziemy informowali na bieżąco.