Fundamentalne zmiany w zakresie wezwań na sprzedaż lub zamianę akcji

30 maja 2022 r. weszły w życie zmiany do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych („Ustawa o ofercie”) w zakresie ogłaszania i przeprowadzania wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółek publicznych. Zmiany zostały wprowadzone ustawą z dnia 7 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw. Celem wprowadzonych zmian miało być m.in. zwiększenie ochrony akcjonariuszy mniejszościowych.

Jedną z najbardziej kluczowych zmian objętych ww. nowelizacją, jest niewątpliwie zniesienie dwóch dotychczasowych progów kreujących obowiązek wezwań w spółkach publicznych (tj. przekroczenie odpowiednio 33% oraz 66% ogólnej liczby głosów w spółce publicznej) i ustanowienie jednego, nowego progu w tym zakresie. Obecnie, znowelizowana treść Ustawy o ofercie, stanowi, iż w przypadku przekroczenia progu 50% ogólnej liczby głosów w spółce publicznej, akcjonariusz lub podmiot, który pośrednio nabył akcje, jest obowiązany, w terminie trzech miesięcy od przekroczenia tego progu, do ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę wszystkich pozostałych akcji tej spółki („wezwanie obowiązkowe”).

Powyższa zmiana dotycząca zniesienia dwóch dotychczasowych progów (33% oraz 66%) kreujących obowiązek wezwań i wprowadzenie nowego progu (50%), miała stanowić instrument ochrony praw akcjonariuszy mniejszościowych. Niemniej, przekroczenie progu 50% ogólnej liczby głosów jako przesłanka przejęcia kontroli kreująca obowiązek wezwania, budzi wśród praktyków rynku kapitałowego określone wątpliwości, z uwagi na dość oczywistą okoliczność, iż przejęcie kontroli nad spółką publiczną nie wymaga, w ogromnej większości przypadków, przekroczenia 50% ogólnej liczby głosów. Praktyka rynkowa wskaże, czy utworzenie jednego ww. progu związanego z obligatoryjnym wezwaniem, zapewni większą ochronę akcjonariuszom mniejszościowym.

Omawiana nowelizacja Ustawy o ofercie, wprowadza także konstrukcję „wezwania dobrowolnego” na wszystkie pozostałe akcje spółki publicznej. Nowelizacja wprowadza bowiem regulacje zgodnie z którymi, nabycie akcji spółki publicznej, której akcje są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, może nastąpić w wyniku wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę wszystkich pozostałych akcji tej spółki. Ponadto, wezwanie dobrowolne może zawierać zastrzeżenie, że wezwanie to zostaje ogłoszone np. pod warunkiem, że do dnia wskazanego w treści tego wezwania, nie później jednak niż do zakończenia przyjmowania zapisów w odpowiedzi na to wezwanie, właściwy organ: udzieli zezwolenia na dokonanie koncentracji przedsiębiorców, udzieli zgody lub zezwolenia na nabycie akcji będących przedmiotem tego wezwania, bądź nie zgłosi sprzeciwu wobec nabycia akcji będących przedmiotem tego wezwania. Nowelizacja wskazuje również, iż wezwanie dobrowolne może zawierać zastrzeżenia, dotyczące spełnienia innych warunków wskazanych w Ustawie o Ofercie.

Nowelizacja Ustawy o ofercie wprowadza także nową definicję pośredniego nabycia akcji, przez które rozumie się uzyskanie statusu podmiotu dominującego w podmiocie posiadającym akcje spółki publicznej lub w innym podmiocie będącym wobec tego podmiotu podmiotem dominującym albo nabycie lub objęcie akcji spółki publicznej przez podmiot bezpośrednio lub pośrednio zależny. Warto wskazać, iż dotychczasowa definicja pośredniego nabycia wywoływała istotne wątpliwości zarówno w praktyce obrotu, jak i w stanowiskach doktryny wyrażanych w piśmiennictwie.

Podkreślenia wymaga również, iż niektóre ze zmian wprowadzonych ww. nowelizacją, wynikają wprost z dorobku orzeczniczego Sądu Najwyższego, w szczególności kwestia dotycząca uwzględnienia ceny pośredniego nabycia akcji przy ustaleniu ceny minimalnej w wezwaniu (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2019 r., sygn. akt: I CSK 587/17). Jednocześnie, zgodnie ze znowelizowanymi przepisami (w określonych w ustawie przypadkach odnoszących się do pośredniego nabycia), cenę pośredniego nabycia wyznacza wybrana przez wzywającego firma audytorska, która określa ją w odniesieniu do wartości godziwej akcji nabytych pośrednio, na dzień, w którym nastąpiło pośrednie nabycie akcji spółki publicznej. Zmiany do Ustawy o ofercie odnoszą się także m.in. do sytuacji w których, w przypadku np. niskiej płynności lub niewystarczającego poziomu obrotu istnieje trudność z ustaleniem właściwej (adekwatnej) ceny minimalnej akcji. W takich przypadkach (szczegółowo opisanych w ww. znowelizowanej ustawie), cena minimalna nie może być niższa od wartości godziwej, przy czym wartość godziwą akcji wyznacza wybrana przez wzywającego firma audytorska.

Niewątpliwie, wyżej opisane zmiany wprowadzone do Ustawy o ofercie, mają doniosły wymiar praktyczny i są ważne zarówno z perspektywy akcjonariuszy spółek publicznych (w szczególności akcjonariuszy mniejszościowych), jak i samych spółek publicznych oraz pozostałych interesariuszy rynku kapitałowego.