W praktyce kontraktowej obserwujemy zgłaszanie przez Generalnych Wykonawców umów, których przedmiotem jest de facto przyszłe zobowiązanie do odpowiednio zlecenia i realizacji dostaw materiałów, świadczenia oznaczonych usług.

Strony w ramach przedmiotowych umów ustalają ilość usług, materiałów jakie zostaną zamówione/dostarczone w sprecyzowanym przedziale czasowym (np. w okresie 12 miesięcy od daty zawarcia umowy), cenę jednostkową, sposób składania zamówień na wykonywanie dostaw/usług.

Co do zasady strony ustalają, iż realizacja umowy będzie prowadzona na podstawie stosownych zamówień, które będą precyzowały ilość/zakres zamawianej dostawy/usługi oraz termin ich realizacji.

W oparciu o treść tego rodzaju umów, Inwestor otrzymuje ogólną informacje o zakładanych/planowanych zakresach dostaw/usług oraz o maksymalnej wartości zawartej umowy, tj. uzyskuje wiedzę o pewnych granicznych ramach współpracy pomiędzy wykonawcą i podwykonawcą.

Mając na uwadze powyższą praktykę powstaje pytanie:

• o charakter prawny tego rodzaju umów oraz składanych na ich podstawie zamówień,
• czy w powyższych okolicznościach mamy do czynienia z tzw. umowami ramowymi, na podstawie których zawierane są kolejne umowy cywilnoprawne,
• czy te poszczególne zamówienia wymagają zgłoszenia w oparciu o postanowienia Subklauzuli 4.4 FIDIC.

W prawie zobowiązań brak jest legalnej definicji w/w stosunków zobowiązaniowych, które w praktyce funkcjonują jako tzw. umowy ramowe.

Legalną definicję odnajdujemy wprawdzie w ustawie Prawo zamówień publicznych (art. 7 pkt. 26) jak i ustawie o usługach płatniczych (art. 2 pkt. 31), natomiast zakres tej definicji nie odnosi się do stosunków prawnych na linii generalny wykonawca – podwykonawca.

Nad zagadnieniem umów ramowych pochylił się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 marca 2017 roku, sygn.: I CSK 395/16. Z rozważań Sądu wynikają następujące wnioski:

• umowa ramowa nie określa postanowień kolejnych umów zawieranych przez Strony uwagi na przyjęte zobowiązanie do współpracy,
• umowa ramowa nie określa elementów docelowo zwieranych umów, składanych zamówień,
• umowa ramowa nie zawiera konkretnych, stanowczych, ostatecznych zobowiązań do nabycia/wykonania dostawy/usługi,
• umowa ramowa pozostawia stronom ostateczną decyzję odnośnie do faktycznej realizacji przewidzianych w niej obowiązków zlecenia czy wykonania określonych czynności.

Tym samym uzasadniony jest wniosek, iż umową ramową nie jest umowa, której treść konkretyzuje warunki materialne i proceduralne współpracy, tj. która zawiera:

• konkretne zobowiązanie do wykonania oznaczonych czynności (np. zobowiązanie się do nabycia 1000 ton kruszywa i zobowiązanie do dostarczenia przedmiotowej ilości kruszywa, w okresie trwania umowy),
• opisuje sposób składania zamówień,
• wskazuje wysokość cen, rabatów, zawiera odesłania do obliczenia cen, rabatów (np. do dostępnych cenników obowiązujących w dacie realizacji usługi/dostawy),
• wskazuje sposób regulowania płatności, osoby umocowane do przeprowadzania ustalonych procedur.

Zamówienia składane w oparciu o postanowienia tak skonstruowanego stosunku prawnego, tj. zamówienia stanowiące element techniczny realizacji obowiązków umownych, pomimo, iż ich treść wskazuje zakres usługi/dostawy, termin wykonania, cenę, miejsce realizacji (tj. istotne elementy umowy w kontekście oceny formalno-prawnej) nie uzasadniają każdorazowego dokonywania ich zgłoszeń w związku z obowiązującymi w procesach budowlanych procedurami zgłaszania umów zawieranych z podwykonawcami.